Gisteravond (en nacht) tot barstens toe de kop in de bankschroef van het ruimdenken gezet. Vrijwillig.
Nagenietend van het voortrazen deze morgen - het bonzen tegen de schedelwand voelt als een kater en het is niet van de drank - moeten de belangrijkste gedachten in regels gevat. Gisteravond konden die me onverhoeds bespringen. Nu moet snel een zweempje controle eroverheen. Dan kan ik die naar wens later weer oprakelen. Aangelegde Denkvoorraad.
Kort mijn gevolgde traject door de avond
Take-away slogan: De Macht en de De Waarheid zijn beide lege ruimtes die beurtelings door andere burgers kunnen ingenomen.
De 2.0 vertaalde zich precies vooral naar een noodzakelijke zoektocht naar de "narratieve": het nodige glijmiddel om (onze) gedachten begrijpbaar, duidelijk maar toch ook verkoopbaar te maken bij het brede publiek.
Maar goed, de diversiteit die er wel was, en vooral de overweldigende opkomst in totaliteit is behoorlijk hartverwarmend om te zien.
Evengoed ook confronterend voor de eigen regio - ik zie iets gelijkaardigs in Brugge/Oostende niet meteen van de grond komen. Het was nog wel effe bollen terug naar huis.
Best of all, en ook weer een puur persoonlijke ervaring: het spontane nakletsen en verder-hersen-kraken met wildvreemden tussen de lezingen door. Lekker. Vrij en niet snoeverig. (tenzij de anderen dat wel van mij vonden :))
Haar voorbeelden uit onderwijs lieten wel een onaf gevoel. Akkoord, de huidige 'hersocialiseer' campagnes vertrekken van de verkeerde oorzaken en komen daardoor niet verder dan (vaak falende) marketing-praatjes: proberen verkopen aan klanten die intrinsiek geen interesse hebben. Toch blijf ik erbij dat het zoeken naar een betere 50-50 mix in onze instellingen, beroepen en opleidingen een lovenswaardig na te streven doel is. Persoonlijk: als afgestudeerd ingenieur heb ik in mijn opeleiding de corrigerende inzichten van mede-studentes hard gemist, maar ook als ICT-professional stel ik dat meer dames in de software-maker-teams betere software garandeert. Aan de andere kant zit vermoedelijk voor de typische 'zachte' sectoren een gelijkaardig voordeel in een hier en daar verhoogd vleugje testosteron?
Wat als we de socialisatie-gerichte-opsmuk-campagnes laten voor wat ze zijn? Wat als we durven de grond en inhoud van de zaak zo aanpakken dat beide biologische-aanleg-profielen in een brede waaier aan studie en beroeps keuzes hun gading vinden? Wat als die verschillende koppen dan beter met elkaar leren samenwerken?
In een fijne nabespreking homologeerde Griet gelukkig mijn bijkomende bedenkingen. De feminist in mij is weer helemaal wakker! En die feminist is daar gewoon 'als man', dus zonder de verbergende façade 'als vader van een dochter'. Ook de zogenaamde 'strijd van de sexen' is heel zeker een 'non-zero-sum' game: ook mannen worden hier beter van.
Fijne stijl ook, één prent (knipoog naar Esher) die alle slides vervangt samen met een helder verhaal dat wandelt over de stapstenen van kernwoorden (Rutger deed het later op de avond net zo).
Grappig wel: de ingesleten presentatie-reflex om over de schouder herhaaldelijk naar de niet wijzigende slide te kijken :)
Inhoudelijk was het een zaligheid om niet alleen de argumenten voor en tegen te krijgen, maar die onveranderd ook nog eens heerlijk in de eigen staart te zien bijten door ze telkens doeltreffend tegen zichzelf te gebruiken. Dat Pieter er dan ook in slaagt de beweging existentieel als een bevestigende contradictie van zichzelf te beschrijven maakt het helemaal af.
Mijn wrevel onderweg: "Wanneer toont die spreker het achterste van zijn tong?" sublimeerde fijntjes in het eigen besef als conclusie: Ook zonder die achterkant te zien weet ik nu wat daar op die tong staat getattoeëerd: "Denk zelf!"
Take-away: de tegen zichzelf gebruikte argumentatie over de eerlijkheid van prestatie-bevorderende drugs in de sport: het wegwerken van die (oneerlijke) biologische ongelijkheid!
Pieter's antwoord op mijn vraag ging niet de richting uit die ik verhoopte, maar dat zal zeker gelegen zijn aan mijn eigen beperkte begrip van transhumanisme: mogelijks is die dus helemaal niet op collectieven, groepen, bestuursmodellen van toepassing.
Mijn vraag was dan ook doorspekt van mijn eigen knagende ideeën over AI. De vaststelling die ik vooraf over dit programma maakte: lezingen/gesprekken over AI zijn een duidelijke blinde vlek in het aanbod. En het bekruipende ongenoegen: iemand bij ons moet daar toch wel over aan het nadenken zijn?
Nagenietend van het voortrazen deze morgen - het bonzen tegen de schedelwand voelt als een kater en het is niet van de drank - moeten de belangrijkste gedachten in regels gevat. Gisteravond konden die me onverhoeds bespringen. Nu moet snel een zweempje controle eroverheen. Dan kan ik die naar wens later weer oprakelen. Aangelegde Denkvoorraad.
Kort mijn gevolgde traject door de avond
- Verlichting 2.0. - Tinneke Beeckman & Guillaume Van der Stighelen
- Een vernieuwd feminisme. - Griet Vandermassen
- Transhumanisme en de toekomst van de mens. - Pieter Bonte
- Debat: ‘Schuldloos strafrecht?’ - (een schare schoon volk)
- Inequality: the enemy between us? - Richard Wilkinson
- Utopisch denken voor realisten - Rutger Bregman
Herverlicht
Tinneke wil ik nooit missen, en haar herhaling (na 2 publieke lezingen en dubbele lectuur van de 2 boeken herken ik bij mezelf denkreflexen) was de gepaste opwarmer voor de avond. De aanvulling van Guillaume was (in vergelijking met de diepgang van de andere sprekers en gesprekken) een fijn amuseke: brengt vooral honger naar meer, maar eist toch ook respect voor de gepleegde effort, en openheid.Take-away slogan: De Macht en de De Waarheid zijn beide lege ruimtes die beurtelings door andere burgers kunnen ingenomen.
De afwezigen.
Het publiek op de nacht was trouwens heerlijk breed gespreid over leeftijden en sexen (toegegeven: dit is een persoonlijke bevinding op basis van mijn random samples en beperkte inschattingsvermogen). Een wel te merken witte-vel bias was er wel, en een gelijkaardige op de as opleidings-status zal vermoedelijk ook niet worden tegengesproken.Maar goed, de diversiteit die er wel was, en vooral de overweldigende opkomst in totaliteit is behoorlijk hartverwarmend om te zien.
Evengoed ook confronterend voor de eigen regio - ik zie iets gelijkaardigs in Brugge/Oostende niet meteen van de grond komen. Het was nog wel effe bollen terug naar huis.
Best of all, en ook weer een puur persoonlijke ervaring: het spontane nakletsen en verder-hersen-kraken met wildvreemden tussen de lezingen door. Lekker. Vrij en niet snoeverig. (tenzij de anderen dat wel van mij vonden :))
Ferm Feminisme
Het nieuwe feminisme van Griet bracht de kraakheldere bevestiging van vermoedens: de intrinsieke sexe-verschillen zijn er, aantoonbaar, en benoemd. Dat doet geen afbreuk aan de legitimatie van de streefdoelen van een oprecht feminisme.Haar voorbeelden uit onderwijs lieten wel een onaf gevoel. Akkoord, de huidige 'hersocialiseer' campagnes vertrekken van de verkeerde oorzaken en komen daardoor niet verder dan (vaak falende) marketing-praatjes: proberen verkopen aan klanten die intrinsiek geen interesse hebben. Toch blijf ik erbij dat het zoeken naar een betere 50-50 mix in onze instellingen, beroepen en opleidingen een lovenswaardig na te streven doel is. Persoonlijk: als afgestudeerd ingenieur heb ik in mijn opeleiding de corrigerende inzichten van mede-studentes hard gemist, maar ook als ICT-professional stel ik dat meer dames in de software-maker-teams betere software garandeert. Aan de andere kant zit vermoedelijk voor de typische 'zachte' sectoren een gelijkaardig voordeel in een hier en daar verhoogd vleugje testosteron?
Wat als we de socialisatie-gerichte-opsmuk-campagnes laten voor wat ze zijn? Wat als we durven de grond en inhoud van de zaak zo aanpakken dat beide biologische-aanleg-profielen in een brede waaier aan studie en beroeps keuzes hun gading vinden? Wat als die verschillende koppen dan beter met elkaar leren samenwerken?
In een fijne nabespreking homologeerde Griet gelukkig mijn bijkomende bedenkingen. De feminist in mij is weer helemaal wakker! En die feminist is daar gewoon 'als man', dus zonder de verbergende façade 'als vader van een dochter'. Ook de zogenaamde 'strijd van de sexen' is heel zeker een 'non-zero-sum' game: ook mannen worden hier beter van.
Transhumanisme
Het verhaal van Pieter was dan weer zo nieuw, dat het onafgebroken en consequent alle ramen en deuren in de hersenpan ging openzetten. Nefast voor stof en zorgvuldig opgebouwde kaartenhuisjes.Fijne stijl ook, één prent (knipoog naar Esher) die alle slides vervangt samen met een helder verhaal dat wandelt over de stapstenen van kernwoorden (Rutger deed het later op de avond net zo).
Grappig wel: de ingesleten presentatie-reflex om over de schouder herhaaldelijk naar de niet wijzigende slide te kijken :)
Inhoudelijk was het een zaligheid om niet alleen de argumenten voor en tegen te krijgen, maar die onveranderd ook nog eens heerlijk in de eigen staart te zien bijten door ze telkens doeltreffend tegen zichzelf te gebruiken. Dat Pieter er dan ook in slaagt de beweging existentieel als een bevestigende contradictie van zichzelf te beschrijven maakt het helemaal af.
Mijn wrevel onderweg: "Wanneer toont die spreker het achterste van zijn tong?" sublimeerde fijntjes in het eigen besef als conclusie: Ook zonder die achterkant te zien weet ik nu wat daar op die tong staat getattoeëerd: "Denk zelf!"
Take-away: de tegen zichzelf gebruikte argumentatie over de eerlijkheid van prestatie-bevorderende drugs in de sport: het wegwerken van die (oneerlijke) biologische ongelijkheid!
Mijn vraag was dan ook doorspekt van mijn eigen knagende ideeën over AI. De vaststelling die ik vooraf over dit programma maakte: lezingen/gesprekken over AI zijn een duidelijke blinde vlek in het aanbod. En het bekruipende ongenoegen: iemand bij ons moet daar toch wel over aan het nadenken zijn?
Recht zonder Schuld
Ook dit debat was er helemaal op. Zelf zit ik via online lezingen en werkjes van Sam Harris eigenlijk al helemaal denkgewijs in het nieuwe kamp: straffen kan zonder schuld-opstapeling, het blijkt ook beter voor de bescherming van de samenleving (minder recidivism) en bijzonder pragmatisch: goedkoper.
De hele welles/nietes rond "vrije wil" is een schijnbaar onvermijdbaar thema in deze oefening. En dat is wel (eventjes) boeiend, maar eigenlijk ook grotendeels onnodig in de hele motivatie. De schuld-aanhangers hebben de vrije wil echt nodig om hun visie te ondersteunen. Volstrekt niet zo aan de zijde van de hervormers: het volstaat om gegronde twijfel aan te dragen. Daarna kan die kwestie onbeslist blijven. Het alternatief heeft trouwens "die aanname niet van doen" om toch een aantoonbaar werkend nieuwe aanpak te kunnen voorstellen. De ideologische discussie wordt zo enkel een val voor wie de resultaten er echt van nodig heeft.
Take-away: de woordverwarring rond retributie, herstelregeling, wraak, genoegdoening. En eraan gekoppeld, de rechtenverwarring. Het ene mag, het andere is te begrijpen, maar daarom geen doel of taak van de maatschappij.
Take-away (2): de (nederlandse term van Harry Kunneman) "dikke ik" had ik nog niet eerder gehoord.
Fijne nabespreking ook hier gaf plots ook een andere insteek: ook vóór mensen aanwijsbaar in de fout gaan zijn ze ononderscheidbaar onderdeel van de samenleving. Van die hele groep gaan we er gemakshalve van uit dat ze allemaal braaf en goed zijn. Ook al weten we beter, en hanteren we nu en dan een gepaste achterdocht. Waarom kan dat niet meer ná vastgestelde daden?
Niet dat we moeten negeren wat er is gebeurd en wie wat heeft gedaan, ook niet nadat er een afgesproken 'herstel' is bereikt. Maar wanneer verdienen die mensen het wel om terug te kunnen opgaan in de hoop, tussen die andere potentieel of actief (maar nog niet ontdekte) stoute medeburgers?
Het ongelijk heeft ongelijk
De nuchtere saaiheid van Richard doet wat het moet doen: de cijfers in hun hardheid laten aankomen. Geen schokabsorberend waarschuwingskussentje vooraf, geen doekje voor het bloeden naderhand. Of het nu gaat over tienerzwangerschappen, pesten op school, geletterdheid van de bevolking, kans op gewelddadig overlijden, sociale mobiliteit, vertrouwen in de medemens, levensverwachting... alle grafieken uit het verhaal volgen dit ene patroon:
En voor wie denkt dat dat maar al te logisch is: de correcte manier om de grafiek te lezen is dat ook de klassiek "armere" landen beter scoren op de probleemschaal. Enige voorwaarde: de inkomensongelijkheid blijft onder controle. (wat die landen helaas zelden doen)
Richard houdt in zijn betoog een focus op droge cijfers en correlaties, en laat grotendeels de zichzelf opdringende causaliteit als conclusie aan het publiek. Als voorbeeld hiervan de treffend goed vraag uit het publiek die ons via grafiek over de ongelijkheids-trend van de laatste jaren (onthutsend op zichzelf, zie onder) bracht bij een andere schijnbare correlatie: die ongelijkheidstrend is namelijk treffend tegengesteld aan de 'kracht' (ledenaantal) van de vakbonden. Dat brengt Richard (gelukkig) niet vanzelf bij het naïeve beeld dat enkel de vakbonden de wereld kunnen redden. De enige hypthose die er dan schoorvoetend toch kwam was dat beide fenomen (en mogelijks zelfs de achterliggende gevolgen) alle gerelateerd zijn aan het bestaan van een als werkbaar ervaren sociaal model en wereldbeeld van inclusie en gelijkwaardigheid waarin voldoende mensen geloven en waarvoor ze willen ijveren.
Samen met die vreemde twitter-poll van deze week scherpt het mijn persoonlijk aanvoelen dat er (dringend in te vullen) plaats is voor een erkenning van nut, rol, noodzaak van een collectivistische visie, in onze onverminderd (en grotendeels terecht) individualistische maatschappij. De pyramide-slide van Richard maakte ook duidelijk dat minder inkomens-verschillen geen klasse en statusverschillen hoeven weg te werken. De afstand tussen de verschillende klassen kleiner maken volstaat.
Maar mijn take-away van dit verhaal was dus de dreun van die trend-grafiek (die ik online nergens terugvindt. Enkel deze komt enigszins in de buurt:)
De vaststelling die zich hier opdringt is hoe wereldwijd tendensen toch wel gelijklopen én in één adem hoe de geopolitieke gebeurtenissen met de eraan gekoppelde nieuwe narratieven en wereldbeelden bepalend zijn voor inkomensongelijkheid en (oorzaak of louter correlatie) dus meteen maar een hele zwets andere maatschappelijke fenomenen. Beetje bangelijk wel.
Richard houdt in zijn betoog een focus op droge cijfers en correlaties, en laat grotendeels de zichzelf opdringende causaliteit als conclusie aan het publiek. Als voorbeeld hiervan de treffend goed vraag uit het publiek die ons via grafiek over de ongelijkheids-trend van de laatste jaren (onthutsend op zichzelf, zie onder) bracht bij een andere schijnbare correlatie: die ongelijkheidstrend is namelijk treffend tegengesteld aan de 'kracht' (ledenaantal) van de vakbonden. Dat brengt Richard (gelukkig) niet vanzelf bij het naïeve beeld dat enkel de vakbonden de wereld kunnen redden. De enige hypthose die er dan schoorvoetend toch kwam was dat beide fenomen (en mogelijks zelfs de achterliggende gevolgen) alle gerelateerd zijn aan het bestaan van een als werkbaar ervaren sociaal model en wereldbeeld van inclusie en gelijkwaardigheid waarin voldoende mensen geloven en waarvoor ze willen ijveren.
Samen met die vreemde twitter-poll van deze week scherpt het mijn persoonlijk aanvoelen dat er (dringend in te vullen) plaats is voor een erkenning van nut, rol, noodzaak van een collectivistische visie, in onze onverminderd (en grotendeels terecht) individualistische maatschappij. De pyramide-slide van Richard maakte ook duidelijk dat minder inkomens-verschillen geen klasse en statusverschillen hoeven weg te werken. De afstand tussen de verschillende klassen kleiner maken volstaat.
Maar mijn take-away van dit verhaal was dus de dreun van die trend-grafiek (die ik online nergens terugvindt. Enkel deze komt enigszins in de buurt:)
De vaststelling die zich hier opdringt is hoe wereldwijd tendensen toch wel gelijklopen én in één adem hoe de geopolitieke gebeurtenissen met de eraan gekoppelde nieuwe narratieven en wereldbeelden bepalend zijn voor inkomensongelijkheid en (oorzaak of louter correlatie) dus meteen maar een hele zwets andere maatschappelijke fenomenen. Beetje bangelijk wel.
Utopiaan
Niets te vroeg dus om de nacht af te sluiten en het bed op te zoeken met de bemoedigende woorden van rasverteller en onversneden utopiaan Rutger Bregman. Recentelijk ontdekt op twitter, correspondent, en podcast, en straks - dankzij de Walry-stand op de nacht - kant en popelend-klaar op het nachtkastje als te ontdekken auteur.
Zijn (als historicus onderbouwd) verhaal in vier woorden "Alles was vroeger slechter" was er vooral eentje dat hardnekkig de hoop weer in onze samenleving wil brengen. Hoe goed ook: alles kan beter, en laat ons vooral met z'n allen aan de slag gaan. Harioep!
En dan daarmee de nacht in. Naar huis bollend.
Eerste stap in de goede richting was alvast deze geslaagde Nacht van de Vrijdenker.
Update: recente Rutger staat gewoon on-line:
Update: recente Rutger staat gewoon on-line:
